O projekcie

Celem portalu jest prezentacja szerokiemu kręgowi zainteresowanych przeszłością szczególnie Polski i Litwy głównego dzieła Jana Długosza – Roczników, czyli kronik sławnego Królestwa Polskiego – jako jednego najwybitniejszych osiągnięć dziejopisarstwa późnośredniowiecznej Europy. Zasługuje ono na uwagę ze względu na swoje wybitne walory informacyjne i znaczącą rolę w ukształtowaniu wizji dziejów Europy środkowowschodniej w średniowieczu. 

Jednocześnie portal adresowany jest do wszystkich badaczy zainteresowanych bezpośrednio Rocznikami jako źródłem historycznym i dziełem pisarskim oraz samym ich autorem jako wybitną osobowością swoich czasów.

Dzięki przychylności szeregu osób i instytucji, czy to przechowujących rękopisy Roczników, czy też dysponujących prawami wydawniczymi i autorskimi do istniejących edycji, możliwe stało się ich udostępnienie w domenie publicznej wszystkim zainteresowanym w sposób najbardziej dziś efektywny.

Specjalnie zaprojektowane funkcjonalności portalu umożliwiają równoległe zestawianie   i śledzenie dwóch dowolnie wybranych przekazów tekstów drukowanych i rękopiśmiennych. Teksty drukowane są w pełni przeszukiwalne. Śledzenie tekstu w rękopisach ułatwia otagowanie ich według lat, zgodnie z rocznikarską strukturą dzieła. 

Prezentowane tu rękopisy, poczynając od tzw. autografu Roczników po ich późne redakcje, prezentują ewolucję dzieła za przyczyną samego autora i transformację tekstu znajdującego się przez ponad dwa stulecia niemal wyłącznie (nie licząc efemerycznej edycji z roku 1615) w obiegu rękopiśmiennym, co zresztą stanowi osobny fenomen kulturowy.

Udostępnienie podobizn przede wszystkim tych rękopisów, które dokumentują autorską pracę nad dziełem, jako podstawy krytyki jego tekstu powinno zrekompensować pewne niedostatki dotychczasowych edycji, których mimo ogromnego nakładu pracy nie udało się uniknąć. Jednocześnie udostępnienie to powinno się przyczynić do rozwoju badań nad warsztatem dziejopisarskim i literackim Długosza. Pełna przeszukiwalność edycji Roczników (także poprzez rdzenie wyrazów) ułatwi badania filologiczne zarówno na poziomie leksyki i frazeologii, jak też similiów, pozwalając lepiej rozpoznać klasyczne oraz średniowieczne zależności i inspiracje dziejopisa, uważającego Liwiusza za retoryczny ideał narracji historycznej.

Dostępność wysokiej jakości skanów rękopisów z pewnością ułatwi badania paleograficzne w obrębie tzw. autografu, rękopisu świętokrzyskiego i prezentowanego tu również, jako ściśle związanego z XI księgą Roczników, rękopisu Banderia Prutenorum, a także badania porównawcze tych rękopisów z innymi, które wyszły spod ręki samego Długosza i współpracujących z nim pisarzy-kopistów. Poza Banderia Prutenorum do prezentacji rękopisów Roczników dołączona została przygotowana przez Mieczysława Brożka w 1961 r. edycja anonimowego Żywota Jana Długosza (Vita Ioannis Dlugosch senioris canonici Cracoviensis), który zamieszczono na czele kilkunastu ich rękopisów. Według nader prawdopodobnej hipotezy Marii Koczerskiej, Vita Ioannis Dlugosch napisał nie Kallimach, jak wcześniej sądzono, lecz Jakub z Szadka, bliski znajomy i współpracownik, a po śmierci w 1471 r. brata  kronikarza,  Jana Długosza młodszego, lokator tego samego domu kanoniczego, przy ul. Kanoniczej w Krakowie, w którym mieszkał i  tworzył autor Roczników. 

Oprogramowanie portalu umożliwia opatrywanie poszczególnych partii tekstu notami i komentarzami bądź tylko na użytek własny, bądź też dostępnymi publicznie. Te ostanie powinny stymulować rozwój dyskusji nad poszczególnymi zagadnieniami czy to faktograficznymi, czy związanymi z krytyką tekstu. 

Mamy nadzieję, że portal ten, poświęcony także uczczeniu pamięci Jana Długosza w przypadającą w tym roku sześćsetną rocznicę urodzin kronikarza, będzie istotnie przyczyniać się do rozpropagowania w świecie jego znakomitej spuścizny i do rozwoju badań nad nią.

Portal "Jan Długosz: Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego” przygotowany został przez Bibliotekę Narodową w ramach obchodów Roku Jana Długosza 2015. Sfinansowano z dotacji celowej MKiDN.

Koncepcja i wstępna specyfikacja:

Łukasz Kozak 

Zespół projektu:

Mikołaj Baliszewski
Paulina Błaszczykiewicz
dr Marek Janicki
Agnieszka Leszyńska

Dorota Macieja
Paweł Mazur
Jan Mejor
Bartłomiej Rey
Tomasz Dziurdziuk
Hanna Rajfura

Projekt graficzny i wdrożenie:

Huncwot

© Biblioteka Narodowa 2015